พิมเสนเป็นสมุนไพรหอมระเหยที่อยู่คู่กับวิถีการแพทย์แผนไทยมายาวนาน เรามักพบพิมเสนเป็นส่วนประกอบในยาหม่อง ยาดม น้ำมันหอมระเหย รวมถึงตำรับยาแก้ลมต่าง ๆ ด้วยคุณสมบัติที่ช่วยให้รู้สึกโล่ง สดชื่น และบรรเทาอาการเวียนศีรษะได้เป็นอย่างดี
พิมเสนคืออะไร?
พิมเสน (Borneol) เป็นสารประกอบอินทรีย์ที่ได้จากเรซินของต้นพืชบางชนิด เช่น ต้นกำยาน (Dryobalanops aromatica) หรือได้จากการสังเคราะห์ในปัจจุบัน ลักษณะเป็นผลึกสีขาว มีกลิ่นหอมเฉพาะตัว เมื่อโดนความร้อนจะระเหิดเป็นไอได้ง่าย
คุณสมบัติสำคัญของพิมเสน
1. ให้ความรู้สึกสดชื่น
กลิ่นหอมเย็นช่วยกระตุ้นประสาท ทำให้รู้สึกตื่นตัวและผ่อนคลายไปพร้อมกัน
2. บรรเทาอาการวิงเวียน หน้ามืด
เป็นส่วนประกอบหลักของยาดมและยาหม่อง ช่วยปรับสมดุลลมภายในร่างกายตามหลักแพทย์แผนไทย
3. ต้านการอักเสบและต้านเชื้อบางชนิด
พิมเสนมีฤทธิ์ช่วยยับยั้งแบคทีเรียบางชนิด และช่วยลดอาการอักเสบเล็กน้อย
4. บรรเทาอาการคัดจมูก
กลิ่นหอมระเหยช่วยให้หายใจโล่งขึ้นเมื่อมีอาการคัดจมูกจากหวัด
การใช้พิมเสนในชีวิตประจำวัน
ยาดมสมุนไพร ช่วยแก้วิงเวียน หน้ามืด
ยาหม่องและน้ำมันบรรเทาอาการ ใช้ทาบริเวณที่ปวดเมื่อย แมลงกัดต่อย
น้ำอบไทยและเครื่องหอม เพิ่มความหอมเย็นให้ผลิตภัณฑ์
ตำรับยาไทย เช่น ยาหอม ยาแก้ลมวิงเวียน
ข้อควรระวัง
แม้ว่าพิมเสนจะมีประโยชน์มาก แต่ควรใช้ในปริมาณที่พอเหมาะ
ห้ามใช้ ในปริมาณสูงเกินไป เพราะอาจทำให้เกิดการระคายเคือง
ห้ามใช้ ทารอบดวงตา
เด็กเล็กและหญิงตั้งครรภ์ควรระวังการใช้ผลิตภัณฑ์ที่มีพิมเสนเข้มข้น
การรับประทานหรือใช้มากกว่าที่แนะนำอาจเป็นอันตรายได้
สรุป
พิมเสนเป็นสมุนไพรที่มีประโยชน์หลากหลาย โดยเฉพาะในด้านบรรเทาอาการเวียนศีรษะและเพิ่มความสดชื่น จึงถูกนำมาใช้ทั้งในแผนไทยและผลิตภัณฑ์สุขภาพสมัยใหม่ แม้จะมีข้อดีมาก แต่ควรใช้ให้ถูกวิธีและในปริมาณที่เหมาะสมเพื่อความปลอดภัย
